Kamu Giderlerinde Yargı Denetiminin Etkinliği

Günümüz toplumlarının en önemli sorunları arasında kamu kaynaklarının sınırlılığı karşısında kamu giderlerinde artış yönünde gelişmeler yasanması yer almaktadır. Bu durumun kamu hizmetlerinin finansmanı noktasında var olan sorunların daha da derinleşmesine neden olacağı aşikârdır. Ülkelerin mali yönetimlerinde meydana gelen bu gibi sorunlar kamu mali yönetim anlayışında değişiklik yapılmasını zorunlu hale getirmiştir. Ülkemizde de kamu mali yönetim anlayısındaki dönüşüm 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile gerçeklestirilmiştir. Söz konusu Kanun ile Türk kamu mali yönetim sisteminde köklü değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler arasında, tüm mali işlemlerin kayda alınması, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması, mali saydamlığın sağlanması, aktörlerin hesap vermesinin sağlanması, performansa dayalı bütçeleme, çok yıllı bütçeleme, etkin bir iç denetim sistemi kurulması ve geniş kapsamlı bir dıs denetim sistemi kurulması yer almaktadır. Kamu mali yönetiminde ve bütçe anlayışında meydana gelen bu gelismeler yasama organının bütçe aracılığıyla yürütme organına verdiği yetkilerin kendi koydukları ilke ve sınırlar içinde uygulanıp uygulanmadığını denetleme anlayışının da önemini artırmıştır. Kamu kaynaklarının optimal şekilde kullanılması için denetleme yapan en önemli denetim kurumu ise hiç kuşkuşuz Sayıştay'lardır. Bir hesap mahkemesi olarak faaliyet gösteren Sayıştay'da, devletin bütçe uygulamalarına ilişkin olarak görev verdiği ve yetkilendirdiği (gelir toplayan, harcama yapan, Devlet malını ve parasını yöneten) memurları ile bu görevlerden dolayı meydana gelen ilişkiler ve uyuşmazlıklar farklı bir yöntemle yargılanmakta ve sonuçlandırılmaktadır. Çalışmamızda özellikle mali yönetimde yaşanılan gelişmelere paralel olarak, Sayıştay tarafından yerine getirilen hesap yargılamasının hangi etkinlikte gerçekleştirildiğini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu kapsamda sistemdeki problemleri belirlemek ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu'nun hesap yargılaması üzerindeki yansımalarını tespit etmek amacıyla hesapların denetlenmesinden baslayıp hesapların yargılanması, yargı ilamları, ilamların sonuçları ve etkilerine kadar ki tüm süreç etkinlik açısından ele alınmıştır. Bu çalışma Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalında oybirliği ile kabul edilen doktora tezinin orjinaline sadık kalınarak hazırlanmıştır. Bu vesile ile çalışmamızda yardım ve desteğini esirgemeyen, bilgileriyle yolumuza ısık tutan tez danışmanım Sayın Prof. Dr. Süreyya SAKINÇ'a; çok değerli hocam Sayın Prof. Dr. A. Kemal ÇELEBİ'ye; kaynak araştırmamda ve bilgileriyle destek veren değerli hocam Sayın Prof. Dr. H. Hüseyin BAYRAKLI'ya, Sayın Doç. Dr. Gökhan Kürşat YERLİKAYA'ya ve Sayın Doç. Dr. Hakkı ODABAŞ'a ve tezin son haline kavuşmasında bizlerden yardımını esirgemeyen değerli bilgilerinden faydalandığım Doç. Dr. Birol KOVANCILAR ve Doç. Dr. Mustafa MİYNAT'a çok teşekkür ederim. Ayrıca, çalışmamızın sonlanmasına kadar geçen zaman içinde her türlü nazıma katlanan ve sıkıntılarımı paylasan sevgili eşim ve biricik oğluma sabır, destek ve hosgörülerinden dolayı teşekkür ederim. Son olarak bugüne kadar maddi ve manevi desteklerini hiçbir zaman bizlerden esirgemeyen canım Anneme ve Babama sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum… Doktora tezimizin basım ve yayımını üstlenen ve bunu çok kısa bir zamanda gerçekleştiren Savaş Yayınevi sahipleri ve değerli çalısanlarına çok teşekkür ederim.